:::Zekatın (infakın farz olanı) önemi nedir?
7:156- 'Bu dünyada da bizim için iyilik yaz, ahirette de... Biz sana yöneldik.' Dedi ki: 'Azabım dilediğim kimseye dokunacaktır. RAHMETİM ise her şeyi kapsamıştır; ONU özellikle: erdemli bir hayat sürenlere, ZEKAT verenlere ve ayetlerimize inananlara yazacağım.'
::: Allah(c.c) rahmeti nedir?
40:9- 'Onları kötülüklerden koru. O gün kimi kötülüklerden korursan onlara rahmet etmişsindir. Büyük zafer budur.'
::: Allah (c.c) Rahmeti ahirette cehennem azabından korumaktır.
::: Kimler zekat vermeli?
7:94-95" Her ne zaman bir ülkeye bir peygamber gönderdiysek, yalvarsınlar diye halkını darlık ve sıkıntıya uğrattık. Sonra kötülüğün yerine iyiliği getirdik. Ne var ki anlayışlarını yitirdiler: 'Sıkıntı ve refah atalarımıza da dokunmuştu,' dediler. Bunun üzerine, haberleri olmadan onları ansızın yakaladık."
::: Önce malca darlığa düştüler sonra ise çoğaldılar denilmektedir. Yani mal olarak kâr'a geçtikten, maddi sıkıntıdan kurtulduktan, bir nevi zengin olduktan sonra zekat verilmelidir."
::: Zekat kimlere verilmelidir?
2:215 "Nasıl yardım edeceklerini soruyorlar sana. De ki, 'Para ve mal yardımlarınızı ana-babaya, yakınlara, öksüzlere, yoksullara ve yolda kalmışlara yapmalısınız.' İşlediğiniz her iyiliği ALLAH bilir."
::: Zekatın kalitesi nasıl olmalı?
2:267"Ey iman edenler, kazandıklarınızın iyi olanından ve sizin için yerden bitirdiklerimizden infak edin. Kendinizin göz yummadan alamayacağınız bayağı şeyleri vermeye kalkışmayın ve bilin ki, şüphesiz Allah, hiç bir şeye ihtiyacı olmayandır, övülmeye layık olandır."
::: Zekat hangi şekilde verilmeli?
271- Sadakaları açıkta verirseniz ne iyi; fakat GİZLEyip fakirlere verirseniz bu, sizin için daha hayırlıdır. O, günahlarınızdan bir kısmını bağışlar. Allah, yaptıklarınızdan haberi olandır."
::: Zekat nasıl verilmeli?
30:39 "Halkın malları içinde artması için verdiğiniz tefecilik parası ALLAH'ın yanında artmaz. Ancak, ALLAH'ın RIZASINI dileyerek verdiğiniz bir zekata gelince, onu verenler yatırımlarını katlarlar."
::: Zekat ne zaman verilmeli?
3:141 "Çardaklı ve çardaksız bahçeleri, ürünleri çeşit çeşit hurmaları, ekinleri, zeytinleri ve narları -benzer veya farklı- yaratan O'dur. Her biri meyve verdiği zaman meyvesinden yeyin ve hakkını da hasat gününde verin. Savurganlık yapmayın; O, savurganları sevmez."
::: Hasat aldıkça, yani gelir getiren ürün, kazanç elde ettikçe.
Örnek: Aylık kira aldıkça. Aylık çalışıyorsak maaş aldıkça.
::: Kazancın, tümünden mi ?
::: Kazancın, fazlasından mı ?
17:29-30 "Elini boynuna bağlama ve tümüyle de açma, yoksa pişman olur, üzülürsün. Rabbin, dilediğine rızkını bol verir, veya kısar. Kuşkusuz O, kullarından haberdardır, onları görendir."
2:219 "...Ve sana neyi infak edeceklerini sorarlar. De ki: "İhtiyaçtan artakalanı." Böylece Allah, size ayetlerini açıklar; umulur ki düşünürsünüz."
::: Ne cimrilik ne de hepsini verme yoksa üzülürsün deniliyor, gelirin ihtiyaç fazlası olanını vermeliyiz.
::: Kazancımızın ihtiyaç fazlasından ne kadarını zekat olarak vermeliyiz?
Mesela Muhammed (as), ilk dönemlerde atlardan zekat aldığı halde sonraki dönemlerde almamıştır.(132) Hz. Ömer ise kendi döneminde atlardan tekrar zekat almaya başlamıştır.(133) Keza sığırların zekatı meşhur olduğu üzere her zaman otuzda bir olarak değil bazen onda bir ve hatta beşte
Zekat nisabı: Kur’an, zekatın verilebileceği sekiz farklı sınıfı açıkça bildirmiştir.(128)
Ancak zekat nisabı/oranı konusunda açık bir hüküm bildirmemiştir.
Ne var ki bu konuda ‘infak ederken ne çok hasis davranın, ne de saçıp savurun, bu ikisi arasında bir denge kurun’(129) buyurarak hem genel bir ilke vazetmiş ve hem de ‘Onların mallarından sadaka (zekat) al’(130) ayeti ile Resulullahın şahsında ulil emirlere zekat toplama yetkisi vermiştir. Demek ki zekat oranları, Kuranın bu ilkeleri doğrultusunda ama ulil emirler tarafından tayin edilecektir (edilebilir). Nitekim ulil-emir Muhammed (as) tarafından bu ilkeler doğrultusunda belirlenen zekat
oranları asırlardır uygulanagelmiştir. Ama Muhammed (as) bu oranları Nebi-Resul olarak değil devlet başkanı olarak belirlemiştir. Bu oranlar şartlara göre ulil-emirler tarafından (bazen) değiştirilebilir.
Yusuf el-Karadavi, zekat oranlarının yöneticiler tarafından belirlendiğini, bunun böyle kabul edilmesi gerektiğini, aksi halde zekatla ilgili sahih hadislerdeki çelişkilerin giderilemediğini, ama zekat nisabının yöneticiler tarafından belirlendiğini kabul etmemiz halinde tüm bu çelişkilerin ortadan
kalktığını, çünkü şartlara göre yöneticilerin bu oranları değiştirebileceğini, bu nedenle de zekat nisaplarının zamanla değişmiş olabileceğini belirtmiştir.(131)
Mesela Muhammed (as), ilk dönemlerde atlardan zekat aldığı halde sonraki dönemlerde almamıştır.(132) Hz. Ömer ise kendi döneminde atlardan tekrar zekat almaya başlamıştır.(133) Keza sığırların zekatı meşhur olduğu üzere her zaman otuzda bir olarak değil bazen onda bir ve hatta beşte
bir olarak uygulanmıştır.(134) Çünkü sığırların ekonomik değeri zamana göre değişmekte, bazen artmakta bazen azalmaktadır. Aynı şey koyun ve develer için de geçerlidir. Bu nedenle Hz. Ali’den gelen zekat talimatları ile Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer’den gelen zekat talimatları arasında farklılıklar
bulunmaktadır.135 Nitekim Hz. Ömer, ekonomik durumu iyi olan Tağlib kabilesinden kırkta bir değil kırkta iki zekat almıştır.136 Resulullah,Sebe halkından pamuğun zekatı olarak her yıl 70 takım kumaş almış ve bu uygulama Hz. Ebu Bekir’in vefatına kadar devam etmiştir. Ancak daha sonra onlara da herkese uygulanan zekat nisabı tatbik edilmiştir.(137) Tüm bu farklılıklar zekat nisabının zamanın şartlarına göre yöneticiler tarafından (Kur’an ilkeleri çerçevesinde) belirlenebileceğini gösterir.(138)
Örneğin Miktarın ulu'l-emr tarafından %20 olarak belirlendiğini varsayalım.
3.000₺ aylık maaş alıyor isek bunun ihtiyacımız olanını hesaplayacağız.
3.000₺ aylık maaş alıyor isek bunun ihtiyacımız olanını hesaplayacağız.
Elektrik+su+gıda+ vs = 2500₺ ise 3000₺-2500₺=500₺ nin %20'si yani 100₺ sini infak etmeliyiz.
________________________________________________________________________________
Kaynaklar:
128. 9/60.
129. 25/67; 17/26,27.
130. 9/103.
131. Karadavi, Yusuf, Sünneti Anlamada Yöntem, s.354-358
132. Ebu Davud, Zekat 4 (1574)
133. Abdurrezzak, Musannef, IV/35-36 (6887,6887); Beyhaki, Sünen IV/119-120
134. Karadavi, Sünneti Anlamada Yöntem, s.356-357
135. Karadavi, Sünneti Anlamada Yöntem, s.355
136. Fayda, Mustafa, Hz. Ömer ve Ticaret Malları Vergisi veya Öşür, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/
37/771/9811.pdf)
137. Canan, İbrahim, Kütüb-i Sitte, 2042 (Ebu Davud)
138. Bu durumda, nakit varlıkların zekatı için uygulanan kırkta bir nisabı zekatın alt sınırı mı yoksa ilgili
ayetler ışığında Nebi tarafından tatbik edilen ideal zekat oranı mıdır? Bu konu uzmanlar tarafından
tartışılabilir.
Şu videoda bakabilirsiniz https://m.youtube.com/watch?v=NNVZcPWS3Lk&feature=youtu.be
www.kuranasor.com, Mesut Yılmaz
Yorum Gönder