Hadislere göre de kuran tek kaynak

HADİSLERE GÖRE DE KURAN TEK KAYNAKTIR… 

Resule tabi olmak, –hadislere değil- Kurana tabi olmaktır. Bunu defalarca belirttik. 

Ama bunu kabul etmeyen –Resule tabi olmak hadislere tabi olmaktır diyen- kardeşlerimiz var. Hem de çoğunluktalar. O halde bu sefer de hadisler üzerinden bir izah yapalım; 

Ibni Abbas ve Selman el-Farisi rivayet ediyor: Resulullah (sav) buyurdular ki: Helal, Allah Teala hazretlerinin kitabında helal kıldığı şeydir. Haram da Allah Teala hazretlerinin kitabında haram kıldığı şeydir. Hakkında sükut ettiği şey ise affedilmiştir. Onun hakkında sual külfetine girmeyiniz." [KS.5164 (Tirmizi, Libas 6 (1726); İbni Mace, Etime 60 (3367)]

.

Görüldüğü üzere bu hadis, haram ve helallerin Kuran ile sabit olduğunu, buna hiçbir ilavenin yapılamayacağını bildiriyor. Nitekim aynı şeyleri bildiren İbni Abbas’tan (KS.3935) ve Hz.Ali’den (KS 424) gelen başka hadisler de var. Ama bunun böyle olmadığını bildiren –ve erike/koltuk hadisi diye ünlenen- şöyle hadisler de var;

.

İbraz İbnu Sariye es Sülemi naklediyor: ‘Sizden biri, rahat koltuğuna kurulup, Allah`ın sadece şu Kur`an`da yazdıklarını mı haram ettiğini sanıyor? Haberiniz olsun, vallahi ben (Allah`ın yasaklarını) duyurdum, (Kur`an`da olmayan hayırlar) emrettim, birçok şeylerden sizleri yasakladım; bunlar, Kur`an`ın bir misli kadar ve belki de daha çoktur... Allah Teala hazretleri, Ehl-i Kitabın evlerine izinsiz girmenizi helal kılmamıştır. Kadınları dövmenizi, borçlarını (olan cizyeyi) verdikten sonra meyvelerini yemenizi de helal kılmamıştı." (KS.1083)

.

“Biliniz ki bana Kur’ân ve beraberinde bir misli daha verilmiştir. Haberiniz olsun ki yakın bir gelecekte mal ve mülk (zenginliği) ile mağrûr olan bir kimse çıkıp koltuğuna yaslanarak şöyle diyecek: ‘Size düşen Kur’an’a sarılmaktır. Onun helâl dediğini helâl, haram dediğini de haram sayınız.’ Bilin ki; ehlî merkeplerin etleri, azı dişli vahşi hayvanların etleri, kendi rızâsıyla bıraktığı dışında zimmînin kaybettiği mal da helâl değildir.”[Ebû Dâvud, Sünen, Sünnet, 5] 

.

Şimdi ne olacak? Birbiri ile çelişen bu hadisleri ne yapacağız? Bunun için 'Muhtelifü’l Hadis' ilmi devreye girecek ve bu sorunu çözecek. Nasıl mı? Şöyle;

.

Eğer iki hadis birbiri ile çelişiyorsa, bu ihtilaf; Cem ve Te’lif, Tercih, Nesh ve Tevakkuf-Tesakut teknikleri kullanılarak giderilir. Bu teknikleri Hadisçiler;1)Cem ve Te’lif, 2)Nesh, 3)Tercih, 4)Tevakkuf sıralaması ile, Hanefiler; 1)Nesh, 2)Tercih, 3)Cem ve Te’lif, 4)Tesakut sıralaması ile, Cumhuru Ulema ise; 1)Cem ve Te’lif, 2)Tercih, 3)Nesh, 4)Tevakkuf sıralaması ile giderirler (Muhtelifü’l-Hadis İlmi, İsmail Lütfi ÇAKAN, İstanbul 2010, 4. baskı, s.254-270). 

.

Özetle, senedi zayıf olan hadis terk edilir, her ikisinin de senedi sağlam ise ravileri fakih olan hadis tercih edilir, bu konuda da bir denklik varsa, metni Kurana ve diğer hadislere uyan hadis alınır, bu da mümkün olmazsa nesh devreye girer ve biri nesh edilerek diğeri tercih edilir, pratikte mümkün değil ama velev ki tüm bunlara rağmen tercih yapılamadı (her iki hadis de senet, ravi, metin ve uygunluk açısından birbirine denk bulundu ve nesh uygun görülmedi) ise, bu takdirde her iki hadis de askıya alınır ve düşer. 

.

Şimdi, yukarıdaki hadislere bu usulleri tatbik ettiğimiz zaman görüyoruz ki, daha ilk aşamada erike/koltuk hadisini terk etmemiz gerekiyor. Çünkü senedinde problemleri var (M.Emin ÖZAFŞAR, Polemik türü rivayetlerin gerçek mahiyeti, İslamiyat Dergisi,1998, sayı 3). Ama öyle olmasa –yani senedinde problem bulunmasa- bile yine de diğer hadisleri tercih etmek zorundayız, çünkü Hz.Ali ve İbni Abbas gibi fakih ravileri nedeniyle üstünlüğü var. Ama bu böyle olmasaydı da metninin Kurana uygunluğu (diğerinin aykırılığı) nedeniyle yine de aynı tercihi yapacaktık. Yani her halükarda sonuç değişmiyor; haram ve helallerin Kuran ile sabit olduğunu hadisler de söylüyor. 

.

Acaba, tüm bunlara rağmen erike/koltuk hadisinin Kurana aykırı olmadığını iddia edenler çıkar mı? O takdirde bu hadis ile çelişen –Kurana mutabık- diğer hadisi ne yapacağız? Kurana aykırı hadisleri kurtarmak için elli bin dereden su getiriliyor da neden Kurana mutabık hadisler kabul edilmiyor? 

Kurana aykırı hadisleri kabul etmeyenler –asılsız biçimde- peygamberi inkarla suçlanıyor da, neden Kurana mutabık hadisleri kabul etmeyenler aynı ithama maruz kalmıyor? Yoksa tüm bu yaygaralar bu durumu örtbas etmek için mi koparılıyor?

_________________________________________________________________________

Zeki BAYRAKTAR